Informacje ogolne
Od 31 grudnia 2020 roku zaczynaja w Polsce obowiazywac nowe, unijne przepisy regulujace wykonywanie operacji lotniczych z wykorzystaniem bezzalogowych statkow powietrznych (BSP), popularnie zwanych dronami. Przepisy te wprowadzone zostaja w oparciu o nastepujace rozporzadzenia Komisji Europejskiej:
- Rozporzadzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2019/947 (z pozniejszymi zmianami - tekst ujednolicony z 4 kwietnia 2022)
- Rozporzadzenie Delegowane Komisji (UE) 2019/945 (z pozniejszymi zmianami - tekst ujednolicony z 9 sierpnia 2020)
Do tego czasu uchwalenia w/w ustawy obowiazywac beda Wytyczne Prezesa ULC:
- Nr 7 - w sprawie sposobów wykonywania operacji przy użyciu systemów bezzałogowych statków powietrznych
w związku z wejściem w życie przepisów rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 2019/947 z dnia
24 maja 2019 r. w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków
powietrznych - Nr 24 - w sprawie wyznaczania stref geograficznych dla systemów bezzałogowych statków powietrznych
- Nr 6-13/2023 i 23/2020 w sprawie krajowych scenariuszy standardowych NSTS-01, NSTS-02, NSTS-03, NSTS-04, NSTS-05, NSTS-06, NSTS-07, NSTS-08, NSTS-09
AMC & GM to Commission Implementing Regulation (EU) 2019/947 i Issue 1 oraz Amendment 1
i Amendment 2- AMC & GM to Part-UAS — Issue 1 oraz Amendment 1 i Amendment 2
Nowe przepisy wprowadzaja dwa bardzo istotne obowiazki:
- rejestracji operatora (nie mylic z rejestracja drona) dla wiekszosci kategorii. Minimalny wiek operatora to 16 lat (w Polsce zostanie obnizony do 14 lat) a rejestracja osob niepelnoletnich wymaga zgody opiekuna prawnego.
- dla pilotow koniecznosc wykazania sie odpowiednimi kompetencjami stosownie do kategorii. Minimalny wiek pilota to rowniez 16 lat (w Polsce zostanie obnizony do 14 lat). Osoby mlodsze moga wykonywac loty wylacznie pod nadzorem starszego pilota BSP posiadajacego odpowiednie kompetencje (nie dotyczy dronow-zabawek).
Wprowadzony jest takze zupelnie nowy podzial operacji wykonywanych przy uzyciu dronw - zamiast dotychczasowego podzialu na operacje rekreacyjne lub sportowe, oraz operacje inne niz rekreacyje lub sportowe (zwane czasem mylnie komercyjnymi) wprowadzony zostaje podzial na 3 kategorie w zaleznosci od poziomu ryzyka dla osob postronnych
- kategoria otwarta dla operacji o niskim poziomie ryzyka
Loty w tej kategorii:- zasadniczo nie wymagaja zgody (z wyjatkiem niektoych stref)
- sa lotami wylacznie VLOS i podlegaja okreslonymi ograniczeniom (np. co do maks. predkosci, czy wysokosci)
- moga byc wykonywane przy uzyciu BSP o maksymalnej masie do 25kg posiadajacych oznaczenie klasy C0-C4, badz budowanych samodzielnie (z wyjatkiem okresu przejsciowego)
- wymagaja potwierdzenia stosownych kwalifikacji
- kategoria szczegolna dla operacji o srednim poziomie ryzka
Loty ktorych parametry wykraczaja poza kategorie otwarta (np. loty na wysokosci wiekszej niz 120m AGL, loty BVLOS, itp.) moga byc wykonywane w kategorii szczegolnej i wymagaja posiadania stosownych uprawnien oraz zatwierdzenia operacji w jeden z trzech z ponizszych sposobow:- deklaracje zgodnosci z jednym ze scenariuszy standardowych (unijnych STS-x badz, w okresie przejsciowym, narodowych NSTS-x)
- zgode Przezesa ULC w oparciu o analize ryzyka gdy parametry lotu wykraczaja poza scenariusze standardowe
- certyfikat LUC (nie dotyczy osob fizycznych)
- kategoria certyfikowana dla operacji o wysokim poziomie ryzyka
To kategoria dla operacji specjalistycznych nie mieszczacych sie w kategorii otwartej ani szczegolnej. Kategoria ta nie bedzie przeze mnie w tym watku omawiana.
Oprocz powyzszych kategorii istnieje rowniez mozliwosc wykonywania lotow w ramach klubow i stowarzyszen, dajaca pewne ulatwienia, ale z uwagi na fakt iz to owe kluby/stowarzyszenia powinny zadbac o edukacje swoich czlonkow ten temat rowniez nie bedzie przeze mnie w tym watku szerzej poruszany.
Kolejna nowoscia jest nowy podzial stref geograficznych i warunkow wykonywania w nich operacji. Krotkie podsumowanie zawiera ponizsza tabelka.
Interaktywna mapa stref dostepna jest w aplikacji na stronie https://checkin.pansa.pl/
Na uwage zasluguje fakt ze zalozenia przepisow sa jednolite dla calej Unii Europejskiej, dzieki czemu rejestracja i certyfikaty zdobyte w jednym z panstw czlonkowskich powinny byc honorowane rowniez w innych. Jak to bezie wygladac w praktyce - czas pokaze.
FAQ czyli czesto zadawane pytania
- Co to jest dron?
Kiedys - wojskowa, zdalnie sterowana latajaca maszyna do zabijania. Obecnie - potoczne i coraz bardziej popularne (choc przez modelarzy z krwi i kosci uznawane za niewlasciwe) okreslenie na bezzałogowe statki powietrzne (BSP) takie jak wielowirnikowce, samoloty, szybowce, latajace skrzydla itp. uzywane do zabawy, rywalizacji sportowej badz pracy. - Czy do latania dronami potrzebuje licencji?
Tak, posiadanie licencji (a wlasciwie potwierdzenia stosownych kompetencji pilota) jest dla pilotow dronow niezbedne z wyjatkiem najmniejszych dronow w Kategorii Otwartej. Okres waznosci takiego certyfikatu to 5 lat. - Czy otrzymam papierowy/plastikowy certyfikat?
Nie, certyfikaty beda wydawane w wersji elektronicznej. - Czy musze rejestrowac drona?
Nie, rejestracja dronow nie jest wymagana. Wymagana jest jednak rejestracja operatora drona o masie powyżej 250g lub posiadajacego kamere, a wszytkie eksploatowane przez niego drony musza posiadac nadany podczas rejestracji nr rejestracyjny operatora. - Jaka jest roznica miedzy operatoram a pilotem?
W uproszczeniu operator to osoba bedaca wlascicielem drona zas pilot to osoba wykonujaca lot. W Polskich przepisach przyjete bedzie zalozenie ze kazdy pilot jest jednoczesnie operatorem, ale nie kazdy operator musi byc pilotem. - Co mi grozi za latanie niezgodne z przepisami?
Wachlarz przewidzianych kar jest dosc szeroki - od kary grzywny do pozbawienia wolnosci do lat 5, w zaleznosci od skali przewinienia. Mozliwe jest rowniez zatrzymanie drona, zatrzymanie samego operatora, mandat karny, itp. Nalezy sie rowniez liczyc z odpowiedzialnoscia finansowa badz karna w przypadku wyrzadzenia szkod w powietrzu badz na ziemi (patrz np.: https://latajlegalnie.com/2019/02/19/od ... wietrznej/ lub nieco starszy artukul https://bezzalogowe.wordpress.com/2017/ ... ika-drona/) - Czy dziecko moze latac dronem?
Minimalny wiek pilota to 16 lat. Osoby mlodsze moga latac wylacznie pod nadzorem osoby posiadajace kwalifikacje odpowiednie do kategorii w ktorej odbywa sie lot (wyjatkiem sa niektore rodzaje dronow w Kategorii Otwartej) - Co to jest odleglosc bezpieczna?
Odleglosc umozliwiajaca unikniecie kolizji (rowniez w wypadku awarii lub utraty kontroli) z uwzglednieniem panujacych warunkow, rodzaju drona i kwalifikacji operatora. Odleglosc ta moze byc okreslona zarowno w pionie (czyli nad obiektem) jak i w poziomie (czyli od obrysu poziomego obiektu). Jako punkt wyjscia EASA zaleca odleglosc pozioma rowna wysokosci. - Co to jest lot VLOS?
Lot VLOS (Visual Line Of Sight), to wykonywanie lotu w takiej odleglosci i na takiej wysokosci aby caly czas byc w stanie okreslic (bez uzycia lornetek, lunet, itp.) co dzieje sie z dronem. Jesli nie jestes w stanie stwierdzic w ktora strone obrocony jest Twoj dron - jestes za daleko lub za wysoko! - Co to jest lot BVLOS?
Lot BVLOS (Beyond Visual Line Of Sight) jest przeciwienstwem lotu VLOS, czyli wykonywanie lotu w sytuacji gdy nie jestesmy w stanie okreslic (bez uzycia lornetek, lunet, itp.) co dzieje sie z dronem. - Jak wysoko moge latac dronem?
Maksymalna wysokosc lotu dronem to 120m do najblizszego punktu na ziemi. Loty powyzej tej wysokosci wymagaja zgody prezesa ULC w ramach Kategorii Szczegolnej. - Jak daleko moge latac dronem?
Jedynie tak daleko aby caly czas utrzymywac kontakt wzrokowy z dronem (zazwyczaj ok. kilkuset metrow). Loty na wieksze odleglosci moga byc wykonywane jedynie w ramach Kategorii Szczegolnej. - Co ze "starymi" Swiadectwami Kwalifikacji?
"Stare" Swiadectwa straciły swoja ważność z koncem 2021 roku. - Czy musze miec badania lekarskie?
Nie, badania lekarskie nie sa wymagane. - Czy musze miec ubezpieczenie OC?
Dla dronow ponizej 20kg ubezpieczenie OC nie jest w tej chwili wymagane (docelowo ulegnie to jednak zmianie po wejsciu w zycie krajowych rozporzadzen). Niezaleznie od prawnego obowiazku posiadanie ubezpieczenia OC jest zalecane w celu unikniecia kosztow odszkodowan w przypadku np. awarii. - Mam wiecej pytan, co robic, jak zyc?
Odpowiedzi na wiele pytan znalezc mozna w FAQ przygotowanym przez ULC
UWAGA! Informacje zawarte w tym poscie maja charakter informacyjny i choc staram sie aby bazowaly one na najlepszej wiedzy tak mojej jak i innych, moga wkrasc sie tu pewnie bledy, niescislosci badz uproszczenia (napisz w watku jesli takie dostrzezesz). Korzystasz na wlasna odpowiedzialnosc - jako operator drona to Ty jestes odpowiedzialy za przestrzeganie obowiazujacego prawa.